Lekker reizen en vanaf overal en nergens aan de slag. Een leven als digital nomad is zo gek nog niet! Een aantal weken hier, een aantal maanden daar. Met een goede WiFi-verbinding kun je vanaf iedere willekeurige plek je werk doen.
De huur in Nederland heb je maar opgezegd, want deze levensstijl bevalt je wel. Gelukkig staat de deur van je ouders, familie of vrienden altijd open en zo is een ‘woonadres’ makkelijk geregeld. En daarmee ook het nieuwe vestigingsadres van je bedrijf. Goed geregeld, toch?
Reizen met behoud van inschrijving in Nederland, wat heeft dat voor gevolgen?
Laat ik beginnen met benadrukken dat het aanhouden van een woonadres in Nederland een praktisch gezien makkelijke, maar niet altijd correcte manier is om je bedrijf voort te zetten tijdens het reizen.
In de eerste plaats moet je er rekening mee houden dat wanneer je je inschrijft bij familie of vrienden, jouw inschrijving van invloed kan zijn op de hoogte van de (gemeentelijke) belastingen, toeslagen en uitkeringen van je ‘gastgezin’. Hun kosten kunnen hierdoor hoger worden of de te ontvangen vergoedingen lager. En dat is natuurlijk nooit je bedoeling.
Verder lees je op de website van de Rijksoverheid dat wanneer je binnen een jaar tijd langer dan 8 maanden buiten Nederland woont, je je moet uitschrijven bij je gemeente. Hierbij gaat het niet om een aaneengesloten periode. Ook wanneer je binnen een jaar twee maal 5 maanden buiten Nederland verblijft, ben je tot uitschrijving verplicht. Dat is al vrij snel dus!
Het gevolg van uitschrijving uit Nederland is een direct seintje naar de Kamer van Koophandel. Heb je een eenmanszaak dan zal de Kamer van Koophandel vrij snel overgaan tot het beëindigen van je bedrijf. Waarom? Je bedrijf volgt jou als persoon. Een eenmanszaak is geen aparte rechtspersoon. Jijzelf bent je eenmanszaak. Vertrek jij dus naar het buitenland dan reist je eenmanszaak automatisch met je mee. Jij en je eenmanszaak kunnen immers niet los van elkaar worden gezien, jullie zijn één. Dat verklaart ook waarom jij in je persoonlijke aangifte inkomstenbelasting de winst van je eenmanszaak moet opvoeren. De winst van je bedrijf is immers jouw winst en daar moet jij als privépersoon inkomstenbelasting over afdragen.
Het risico van ingeschreven blijven staan in Nederland
Blijf je ingeschreven staan op een adres in Nederland terwijl je er feitelijk niet verblijft, dan kan dat vervelende gevolgen hebben. Niet zelden wordt er gecontroleerd door middel van een adresonderzoek. Er wordt dan aangeklopt bij je ‘thuis’ om te checken of jouw bedje daar wel écht staat. Is dat niet het geval, dan volgt er mogelijk een boete. Ook aan degene die jou je adres verleent, kan een boete worden opgelegd.
Ach, het zal zo’n vaart niet lopen! Toch?
Misschien niet, nee. Maar inmiddels heb ik meerdere klanten die wél te maken hebben gekregen met zo’n adresonderzoek. Zij ontvingen een boete én werden gedwongen hun bedrijfsstructuur aan te passen. Denk dus niet te snel: “Ze zullen mij heus niet controleren”, want je kan er wel degelijk uitgepikt worden. En dan dien je dus alsnog een plan te maken hoe het verder moet met je bedrijf. Beter denk je hier tijdig over na zodat je onaangename verrassingen kunt voorkomen (of er op z’n minst op bedacht bent).
Welke alternatieven heb ik?
Het probleem is dat de wereld te snel gaat voor onze (belasting)wetgeving. Ronddwalen over de wereld kennen we juridisch eigenlijk niet. Het ‘nergens wonen’ leidt dan ook direct tot praktische problemen. Want welke kleur kenteken moet er op je auto? In welk land ben je verzekerd? En zeker ook: waar betaal je belasting? Waar vestig je je bedrijf?
Online lees je vaak over een e-residency als oplossing voor het inschrijvingsprobleem. Je kunt je vrij gemakkelijk in Estland inschrijven als e-resident, richt daar vervolgens een OÜ op (vergelijkbaar met een Nederlandse BV) en je kunt door met je bedrijf. Klinkt eenvoudig, totdat het op belasting betalen aankomt. Dan kan het wel eens flink lastig worden!
Estland kan als land wel een leuke optie bieden, maar dat wil niet zeggen dat de Nederlandse (belasting)regels daarbij aansluiten. Het is immers niet zonder meer zo dat door je uit te schrijven uit Nederland, je niet langer belastingplichtig bent in Nederland.
Hoe zit dat precies?
De gemeente en de Kamer van Koophandel hanteren een duidelijk regel: verblijf je meer dan 8 maanden buiten Nederland dan moet je je uitschrijven. Je bent dan feitelijk niet langer inwoner, of ook wel ‘ingezetene’ van Nederland.
Fiscaal gezien gaan we uit van een heel ander uitgangspunt, namelijk het fiscaal inwonerschap. Of je fiscaal gezien inwoner bent van Nederland is afhankelijk van je fiscale woonplaats. De invulling van het fiscale woonplaatsbegrip is veel ruimer dan de maatstaf die de gemeente hanteert.
Twee verschillende inwonerbegrippen dus die volgen uit twee verschillende wetten. En dat maakt het er niet makkelijker op!
Wat is precies het verschil?
Waar de gemeente en de Kamer van Koophandel de duidelijke 8 maanden-termijn aanhouden, kijkt de Belastingdienst naar het totaalplaatje. Het zijn ‘de feiten en omstandigheden’ die bepalend zijn. Niet je inschrijving, maar je daadwerkelijke woon- of verblijfplaats is doorslaggevend. En let op, want je woon- of verblijfplaats is niet automatisch de plek waar je ingeschreven staat!
Uiteraard is een inschrijving bij een gemeente waar dan ook ter wereld een goede indicatie van waar je woont. Maar als je er vervolgens nooit bent, dan gaat die vlieger niet op. De Belastingdienst kijkt verder dan je adres alleen. Waar loopt bijvoorbeeld je verzekering? Waar woont je familie? Je gezin? Je vrienden? Waar ga je naar de sportschool? Waar pin je? Waar ga je naar een huisarts? En de tandarts? Waar doe jij je boodschappen? Allemaal feiten en omstandigheden die aanleiding geven om aan te nemen dat je ergens wel, of niet (fiscaal) woont.
Je voelt het al aan; het fiscale inwonerschap is complex en alles behalve zwart/wit. Iedere situatie is anders en iedere situatie wordt anders beoordeeld. Het is niet voor niets dat de hoeveelheid rechtspraak over dit onderwerp enorm is.
Maar wat nu als ik zwerf over de wereld. Ben ik dan nergens fiscaal inwoner?
Dat is een lastige… Als je nergens fiscaal inwoner bent dan zou dat betekenen dat je ook nergens als inwoner belasting betaalt. Er zijn online diverse blogs te vinden die verkondingen dat dit het allergrootste voordeel is van een leven als digital nomad. Een extra reden om gauw te vertrekken, nietwaar?!
Dit klinkt natuurlijk als een feestje, maar je moet met me eens zijn; ook een beetje too good to be true. En als iets too good to be true klinkt… Juist! Dan is het dat vaak ook!
Van dit laatste mag je ook wel uitgaan. Indien er namelijk geen enkel ander land is waarmee je economische en familiaire banden sterker zijn dan met Nederland, dan is de kans groot dat de Belastingdienst stelt dat je gewoon nog fiscaal inwoner bent van Nederland. Je hebt al reizende immers nergens anders meer opgebouwd dan in Nederland. In Nederland zit je familie, je vrienden, heb je een telefoonnummer of een bankrekening. Afhankelijk van de situatie kunnen deze kleine zaken al voldoende zijn voor een duurzame band met Nederland. En dat betekent: fiscaal inwonerschap.
Oké, je bent volgens de Kamer van Koophandel dus geen inwoner meer maar volgens de Belastingdienst wél. Hoe doe ik dat dan met mijn bedrijf?
En hier zit nou precies het pijnpunt. Hoe graag ik ook zou willen, er bestaat helaas geen eenduidig antwoord op deze vraag. Het is sterk afhankelijk van je persoonlijke situatie en ik moet meer van je weten om deze vraag voor je te beantwoorden. Één ding is zeker; de discrepantie tussen het inwonerbegrip van de gemeente en Kamer van Koophandel enerzijds, en de fiscale woonplaatsbepaling van de Belastingdienst anderzijds, brengt jou als digital nomad in een lastige situatie. Want hoe moet je je bedrijf vorm geven zonder fouten te maken en kans op boetes?
Wil je dat ik met je meedenk over de voor jou beste oplossing? Neem dan geheel vrijblijvend contact met me op.
Laagdrempelig meer weten over digital nomad’en en belasting betalen? Meld je dan aan voor mijn online masterclass “Waar Betaal Ik Als Digital Nomad Belasting”. Ik help je graag!
